Het ledenmagazinevan Vereniging Oud-medewerkers ING Bank heeft Sjaak geïnterviewd naar aanleiding van zijn boek ‘Reis rond de wereld in je beste jaren’.

Lees hieronder het complete interview. Of bekijk het artikel in het magazine zelf.

Sjaak Zonneveld weet wat hij wil: doorwerken tot z’n tachtigste en tussentijds aan zijn pensioen werken. Van het leven genieten, maar ook zorgen voor zekerheid voor later. Hij heeft er een bestseller over geschreven: ‘Reis rond de wereld in je beste dagen’. Een gesprek met de schrijver die én pleit voor nú genieten én langer doorwerken.

Dromen uitstellen tot je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt, is niet meer van deze tijd. Het leven is nú – niet over veertig jaar, aldus Sjaak Zonneveld (51) is een pensioenactivist en charismatische ondernemer. Het leven een stukje aangenamer maken nog voor de herfst van je leven is aangebroken, Sjaak gaf het voorbeeld en gooide zelf ooit het roer om. “Ik ging al eerder aan m’n pensioen werken. Dat doe ik op reis, want ik wil door tot m’n tachtigste. Eerst opladen, dan doorwerken. Ik schreef al reisblogs. Iemand stelde voor om er een boek van te maken. Pensioneren is stilzitten, wordt vaak gedacht, want dát is pas genieten. Maar hoe geniet je van het leven? Door elke dag achter de geraniums te gaan zitten? Is dat genieten van ‘vrije tijd’?”

Sjaak heeft een opmerkelijke visie: “Wat mij betreft gaan we ervan uit dat je misschien een halfjaar niets gaat doen; maar daarna moet je écht wel iets gaan doen dat een beetje zin geeft aan het leven. Voor velen was dat werk. Dat kan nu vervangen worden door een parttime baan of vrijwilligerswerk. Waarom zou je niet blijven werken als het niet kan?”

Ook als vrijwilliger

Hoe is zijn visie ontstaan? “Ik kwam veel gepensioneerden tegen tijdens mijn reizen. Ze wilden zo nodig bergen beklimmen en woeste zeeën bevaren. Maar waarom pas als je met pensioen gaat en niet eerder? Mijn ervaring is dat je na een half jaar reizen weer zin hebt om aan de slag te gaan. Maar niet alleen ik, ook onderzoeken zoals de Leiden Academy on Vitality and Aging laten de impact zien van wat ontspanning met iemand doet; je presteert beter na een sabbatical. Veel zeventigplussers willen nog werken. Blijf vooral niet wachten tot het pensioen, maar geniet nú al.”

Stilzitten is voor de meeste actieve vijfenzestigplusser niet weggelegd. Een goed teken, vindt ook Sjaak: “Voor veel mensen die hun werk vervelend vonden, biedt de vrijheid van een (goed) pensioen uitkomst. Verplicht naar de baas gaan zorgt voor een verlangen. Als je dan eindelijk met pensioen gaat, ben je vrij. Je bent autonoom, vrij om te doen wat je wilt. Voor veel zzp’ers is dat anders. Die komen er na een halfjaar achter dat je dan wel weer klaar bent met de vrije tijd. Zij doen er goed aan om als vrijwilliger aan de slag te gaan en sociale contacten te onderhouden.”

Beleggen

Wat is belangrijk voor een gelukkig pensioen? Sjaak: “Het najagen van dromen is een belangrijke factor voor een gelukkig pensioen. Er zijn een hoop mensen die al lang bepaalde dingen wilden doen, maar waarvoor ze geen tijd hadden. Die moeten leuke dingen inplannen: vrijwilligerswerk, een parttime baan, reizen; als je maar niet niets gaat doen. Dan word je lui. Dan is je dag al vol met de ochtendkrant, een kopje koffie, een lunch en de eerste fles wijn die om een uur of drie opengetrokken wordt. Dan gaat je leven als een nachtkaars uit.”

Sjaak vindt dat je al van je pensioen kunt genieten als je nog aan het werk bent. Op vakantie aan je pensioen werken. “Ik zorg altijd dat ik een buffer heb, zodat ik het minimaal een jaar kan uitzingen. Als ik ergens een halfjaar op reis ga, wil ik ook nog de tijd hebben om nieuwe opdrachten te zoeken of een andere baan te vinden. Deze levensstijl kun je alleen aanhouden als je keuzes maakt. Geen lease-auto meer, maar op de fiets van A naar B. Niet meer roken en ook niet de maximale hypotheek nemen. En beleggen, dat is cruciaal. Dit is de enige manier om rendement te maken. Laat je daarbij niet leiden door de negatieve verhalen over pensioenfondsen. Je financiering voor de oude dag bestaat zeker voor 2/3 uit rendement van een belegging.”

Aangenamer

Wat is er mis met het huidige pensioenstelsel? ‘”Toen ik het pensioenthema ging onderzoeken, bleek er een wereld voor me open te gaan. Het huidige pensioenstelsel is zo ongelofelijk oneerlijk, dat móet anders. Het huidige pensioenstelsel is one size fits all: totaal niet flexibel. Alles onder de norm van solidariteit. Heel star.” Het kan totaal anders, vindt Sjaak. “Wat eraan moet gebeuren is dat er in plaats van een collectieve pot, ieder een eigen pot heeft. Vanaf dat moment kun je daar flexibeler mee omgaan.” Sjaak wil het pensioenstelsel openbreken. Daarom is hij mede-oprichter van BrightPensioen.
“BrightPensioen biedt een individuele pensioenrekening voor zzp’ers en werkgevers zonder pensioen, waarbij wij, BrightPensioen, niets aan die pensioenpot verdienen. Bij alle andere aanbieders wordt er geld verdiend aan de inleg en aan de pensioenpot. Bij ons betalen deelnemers voor een lidmaatschap. En iedere deelnemer investeert honderd euro en krijgt daarvoor aandelen in het bedrijf. We zijn een social enterprise: we pakken een maatschappelijk probleem aan. Wij willen dat mensen meer pensioen overhouden. Dat doen we onder andere door de maandelijks de portefeuille te herbalanceren en door duurzaam te beleggen. Dus niet in wapens of de tabaksindustrie. We leven bewuster, dus worden duurzame beleggingsfondsen populairder. Een pensioen is niet alleen een pot met geld, maar een voorziening die over 30, 40, 50 jaar je leven een stukje aangenamer maakt. Dus is het voor ons volkomen logisch dat duurzaam te doen.”

Blijf werken

“We worden inmiddels gevraagd door de politiek om over het nieuwe stelsel mee te denken. Concrete plannen worden nu in de hogere versnelling gezet. Er moet een snellere transitie komen. Ook de werkenden van nu moeten aan hun pensioen denken. Als je nu veertig bent en nog steeds niet bezig bent met je pensioen, ben je rijkelijk laat. Doordat mensen niet aan pensioen doen, gevoed door angst van de negatieve berichtgevingen, lopen ze vele fiscale voordelen mis. Je kunt ruwweg tien procent van je inkomsten onbelast als pensioen gebruiken. De negatieve nieuwsberichten over pensioenstelsels gaan voornamelijk over dalende dekkingsgraden en korten, hebben alleen betrekking op collectieve pensioenen. Je spaart met pensioen een pot geld om je oude dag aangenamer te maken. En ja, dat is wél handig om te doen. Er is zoveel kennisgebrek. Wees verstandig en pak de fiscale voordelen.”

Heeft Sjaak nog een laatste advies? ‘Ik herhaal het nog eens: blijf gewoon parttime erbij werken, als het kan. Een van de belangrijkste pijlers voor een gelukkige oude dag is iets om handen te hebben. Maar ook als je met pensioen bent geldt dat je je dromen waar moet maken zolang je nog fit bent. Koop m’n boek en je hebt in ieder geval al de handigste reistips. Dan hoef je alleen je koffer nog maar te pakken.” (Mark Wagemakers)