Onderzoek ‘Witte vlek’ pensioenen overhandigd aan Tweede Kamer commissie SZW

Geschreven door Sjaak Zonneveld

Dinsdagmiddag 24 oktober mocht Sjaak Zonneveld het onderzoeksrapport ‘Witte vlek pensioenen kleiner dan gedacht’ overhandigen aan Sjoerd Warmerdam (D66), Bart Smals (VVD) en Hilde Palland (CDA) van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Tweede Kamer. Ze bespraken niet alleen de resultaten, maar ook de conclusies en aanbevelingen.

Het onderzoek toont aan dat het grootste deel van de werkgevers uit de witte vlek (70%) wel degelijk bereid is geld uit te geven aan een oudedagsvoorziening voor hun medewerkers. Ze hebben echter hun redenen om geen pensioenregeling in de tweede pijler te nemen. De belangrijkste redenen waarom werkgevers niet kiezen voor een traditionele oplossing in de tweede pijler bij een verzekeraar of pensioeninstelling (PPI) zijn:

Ik geloof dat medewerkers beter zelf iets op kunnen bouwen	46%
Te duur	34%
Ik wil het niet verplicht opleggen aan al mijn medewerkers	30%
Ik heb te weinig vertrouwen in het pensioensysteem	30%
Ik heb te weinig vertrouwen in pensioenaanbieders	27%
Niet flexibel genoeg	22%

Den Haag: neem derde pijler mee bij bepalen witte vlek

Toevallig stelde Bart Smals (VVD) eerder al voor in de Tweede Kamer om de derde pijler mee te nemen in het bepalen van de witte vlek. Dit onderzoek wijst uit dat inderdaad een veel grotere groep dan gedacht (30%) gebruikmaakt van de derde pijler. En die groep had nog groter kunnen zijn, omdat een deel van de groep die nu extra salaris geeft (40%) vermoedelijk niet op de hoogte is dat de derde pijler ook tot de mogelijkheden behoort.

Die groep verwacht dat die salariscompensatie niet vaak gebruikt zal worden om er daadwerkelijk een pensioenproduct mee aan te schaffen, terwijl ze dat wel graag zouden willen. Dat extra salaris gewoon op gaat is ook de ervaring van BrightPensioen. Terwijl het via de derde pijler wél een oudedagsbestemming krijgt.

Neem derde pijler serieus als (mede)oplossing voor witte vlek

Onze oproep aan de pensioensector is om de derde pijler serieuzer mee te nemen in adviestrajecten waar blijkt dat de tweede pijler minder goed past. En dus ook actief de derde pijler als optie te noemen. Onze ervaring is dat adviseurs dat tot nu toe nauwelijks doen. Deze mogelijkheid zou dan ook expliciet benoemd moeten worden in de Wft opleidingen als oplossing voor werkgevers die niet voor pijler 2 wensen te gaan.

Verschillen pijler 2 en pijler 3

Doordat pijler 2 en 3 fiscaal grotendeels gelijk zijn getrokken is er op fiscaal gebied weinig verschil tussen een regeling via een PPI en lijfrente lifecycle oplossingen. Waarbij pijler 3 een aantal kenmerken en mogelijkheden heeft die voor bepaalde werkgevers van belang zijn. Zoals:

bij kleine bedrijven waar de (overhead)kosten van een pensioenregeling opzetten en onderhouden (te) hoog zijn.
bij werkgevers die meer geloven in een 100% individueel potje, waarin medewerkers ook zelf kunnen inleggen en dat ze meenemen als ze uit dienst gaan.
bij werkgevers die niet alle medewerkers willen verplichten mee te doen, wat we vaak zien bij werkgevers met veel buitenlandse medewerkers.
bij werkgevers die veel meer flexibiliteit wensen. Zowel ten aanzien van wie er mee doen, als in de mate waarin ingelegd wordt.

Dit zijn allemaal redenen die door werkgevers in het onderzoek genoemd worden om geen pensioenvoorziening te bieden. En ze weten dan nog niet dat de derde pijler veel van deze bezwaren juist wegneemt.

Aanbevelingen

Derde pijler = géén witte vlek
Op dit moment wordt iemand die via de derde pijler (bijvoorbeeld) 15% inlegt tot de witte vlek gerekend en iemand die een veel lager percentage via de tweede pijler inlegt niet. Het wordt daarom tijd dat mensen die via de derde pijler hun oudedagsvoorziening opbouwen, niet langer tot de witte vlek te gerekend worden.
Meer bekendheid derde pijler
Eerder adviseerde de Stichting van de Arbeid (STAR) in het aanvalsplan witte vlek om een ‘execution only’ pensioenproduct te ontwikkelen. “Dit dient zo ‘standaard’ te zijn dat inschakeling van een Wft-gecertificeerde pensioenadviseur niet noodzakelijk is.” Derde pijler pensioenproducten voldoen al aan deze eis. Zowel uit ons onderzoek als uit het advies van de STAR blijkt dit nog niet erg bekend. Het verdient dan ook aanbeveling meer bekendheid aan deze mogelijkheid te geven.
Betrek adviseurs
Adviseurs zouden hier een belangrijke(r) rol in kunnen spelen. Als een werkgever om een of mee van bovengenoemde redenen geen tweede pijler oplossing wil, wordt vaak geadviseerd om ‘dan maar’ extra salaris te bieden. Terwijl dat niet tot pensioen lijdt. Een derde pijler oplossing adviseren, al dan niet combinatie met informatiesessies of individueel advies doet dat wel.
Opnemen in Wft opleidingen
Deze mogelijkheid zou ook expliciet in de Wft opleidingen benoemd moeten worden als oplossing voor werkgevers die niet voor pijler 2 wensen te gaan. Doordat pijler 2 en 3 fiscaal grotendeels gelijk zijn getrokken is er op fiscaal gebied weinig verschil tussen een regeling via een PPI en lijfrente oplossingen. Waarbij pijler 3 een aantal kenmerken en mogelijkheden heeft, die voor bepaalde werkgevers van belang zijn.
Toetsvrije ruimte
Een starter die pensioen wil opbouwen via pijler 3, heeft het eerste jaar geen jaarruimte. Doordat gekeken wordt naar het inkomen van het vorig kalenderjaar. Dit speelt bij zowel werknemers als zzp’ers. Dit kan eenvoudig worden opgelost door toetsvrije ficale ruimte van (bijvoorbeeld) € 5.000 per jaar. Dit is een fiscale ruimte die overeen komt met een inkomen van +/- € 30.000 per jaar. Bovendien scheelt dit de belastingdienst werk als stortingen onder een bepaald bedrag niet meer gecontroleerd hoeven te worden.