Sjaak Zonneveld schrijft columns voor het platform Doen en Later, een platform bedoeld om Nederlanders pensioenbewuster te maken. Daarmee probeert hij mensen op een andere manier naar pensioen te laten kijken en op een andere manier over pensioen te laten denken. Hieronder de tekst van zijn tweede column. Niet iedereen realiseert zich dat het Nederlandse pensioenstelsel overeenkomsten vertoont met een kansspel. Maar gelukkig kun je bij deze levensjarenloterij zelf je kansen vergroten.

Geluk of pech?

In het Nederlandse Pensioenstelsel krijg je een pensioenuitkering tot aan je dood. Dat is voor de gemiddelde Nederlander zo’n 16 jaar. De periode waarin we nog leven na pensionering wordt ook wel de resterende levensverwachting genoemd. Maar 16 jaar is een gemiddelde. Sommige mensen leven veel langer. De oudste deelnemer bij het ABP heeft bijna 50 jaar lang (!) pensioen mogen ontvangen. Tegelijkertijd zijn er mensen die de eerste week na pensioneren al het loodje leggen. En in beide gevallen geldt dat deze gepensioneerden hun leven lang premie hebben betaald. Daarmee zou je kunnen stellen dat ons pensioenstelsel overeenkomsten met een loterij vertoont. Als je geluk hebt oud te worden behoor je tot de winnaars en als je jong sterft tot de verliezers. Maar anders dan bij een loterij kun je bij dit kansspel wel je winstkans vergroten.

Vergroot je winstkans

Door gezonder te eten, meer te bewegen en stress te vermijden kun je de kans vergroten dat je ‘aan de goede kant’ van de 16 jaar belandt. Maar ja, het leven moet natuurlijk wel leuk blijven. Ik word persoonlijk liever 82 met af en toe een lekker wijntje dan 85 als geheelonthouder. En als motorrijden nu eenmaal je passie is, dan accepteer je misschien de verhoogde kans op een korter (of geheel geen) pensioen. Als je er maar bij stilstaat en beseft wat de gevolgen van je keuzes zijn. Want dat zijn het tenslotte.
Waar weinig mensen bij stilstaan is hoe groot de invloed van roken is op je pensioen. De kosten van roken zijn namelijk veel hoger als we ook ons pensioen in ogenschouw nemen. Als ik rokers vraag of ze zouden stoppen als roken tweemaal zo duur zou worden, zeggen de meesten dat ze dat zouden doen. Als jij er ook zo over denkt, lees dan verder (en stop met roken; roken is namelijk al zeker tweemaal zo duur als je dacht).

Zo duur is roken écht

Als gezegd: wanneer je met pensioen gaat, krijg je een uitkering tot aan je dood. En die dood komt bij rokers gemiddeld vijf (bron: CBS) tot tien (bron: KwF Kankerstichting) jaar eerder dan bij niet-rokers. We leerden hiervoor dat de gemiddelde resterende levensverwachting zo’n 16 jaar is. Als ik de voorzichtige CBS-schatting van ‘vijf jaar eerder dood’ hanteer, dan is de gemiddelde resterende levensverwachting voor een roker dus slechts (16 – 5=) 11 jaar. De roker betaalt evenveel pensioenpremie als de niet-roker maar profiteert daar gemiddeld bijna een derde minder van. Anders gesteld, de roker betaalt bijna een derde teveel aan pensioenpremie door de kortere levensverwachting.
Als je een derde neemt van de pensioenpremie die je je hele leven betaalt, kom je tot een enorm bedrag. Een bedrag dat waarschijnlijk hoger is dan dat je gedurende je hele leven uitgeeft aan sigaretten. En daarmee wordt roken dus zeker twee keer zo duur als je al dacht. Dus als het gegeven dat de helft van de rokers overlijdt als gevolg van deze ‘hobby’ en dat een kwart van de rokers het pensioen überhaupt niet haalt nog niet genoeg redenen zijn om te stoppen, dan is dit kostenaspect met betrekking tot je pensioen het hopelijk wel.

En als iedereen stopt?


Maar stel nu dat al die Nederlanders die nu nog roken (nog altijd zo’n 30% van de bevolking) na het lezen van dit blog zou stoppen? Dat zou simpelweg betekenen dat de gemiddelde levensverwachting in Nederland met nog eens anderhalf jaar zou stijgen. En aangezien de AOW-leeftijd inmiddels gekoppeld is aan de levensverwachting, betekent dit dat we nog weer anderhalf jaar later met pensioen mogen. Gelukkig maar dat niet iedereen dit blog leest. En gelukkig maar dat lang niet iedereen het doorzettingsvermogen heeft om te stoppen met roken. Maar jij natuurlijk wel! Toch?