Oudedagsreserve: fiscaal vriendelijk pensioen opbouwen
De oudedagsreserve was – net als lijfrente – een regeling voor zzp’ers om fiscaal vriendelijke pensioen op te bouwen. Deze is gestopt op 1 januari 2023. Op deze pagina lees je wat de fiscale oudedagsreserve (FOR) is en hoe je nu nog fiscaal vriendelijk pensioen kunt opbouwen.
Wat is de fiscale oudedagsreserve (FOR)
Tot 1 januari 2023 konden ondernemers voor de inkomstenbelasting (IB-ondernemers, zoals zzp’ers) gebruikmaken van de oudedagsreserve, ofwel FOR. Deze regeling gaf ondernemers de mogelijkheid een deel van hun winst opzij te zetten voor hun pensioen (oudedag). Je reserveerde dit geld binnen je onderneming en hoefde er geen belasting over te betalen, zolang je het geld in je onderneming hield. Zo kon je een oudedagsvoorziening opbouwen en je belastingdruk verlagen. Je kon tussentijds je FOR omzetten in een lijfrente.
De reserve komt vrij zodra je stopt met je onderneming. Bijvoorbeeld wanneer je met pensioen gaat. Op dat moment zet je de fiscale oudedagsreserve om naar een lijfrente.
Waarom de oudedagsreserve?
Als zzp’er bouw je niet automatisch pensioen op. Daarom kon je tot 1 januari 2023 gebruik maken van de oudedagsreserve of – en dat kan nu nog steeds – gebruik maken van lijfrente door het storten van je jaarruimte. Deze jaarruimte is – vanwege het afschaffen van de oudedagsreserve – flink vergroot.
De oudedagsreserve regeling is gestopt per 1 januari 2023
Inmiddels is de FOR-regeling gestopt. Eerder opgebouwde oudedagsreserve mag tot op heden nog wel in jouw boekhouding blijven staan. Maar het zou kunnen dat de overheid hier in de toekomst ook vanaf wil. Benieuwd naar de verdere consequenties en wat de opties zijn voor jouw oudedagsreserve en pensioen? Lees verder in ons blog.
Voorwaarden van de oudedagsreserve regeling
-
Oudedagsreserve uitsluitend voor IB-ondernemers
De regeling was voor ondernemers die inkomstenbelasting betalen, ofwel: IB-ondernemers. Mensen met een eenmanszaak (zzp’ers) een VOF of een maatschap. Ondernemers voor vennootschapsbelasting, zoals eigenaren van BV’s, konden hier geen gebruik van maken.
-
Je moet voldoen aan het urencriterium
Je moest voldoen aan het urencriterium. Dit houdt in dat in het jaar dat je er gebruik van wilde maken, minstens 1.225 uren per jaar aan je onderneming moest besteden.
-
Nog niet AOW-leeftijd hebben
Wanneer je van de FOR gebruik wilde maken, mocht je aan het begin van het kalenderjaar de AOW-leeftijd nog niet bereikt hebben.
-
De FOR mocht niet 'te hoog' worden
Het totaal opgebouwde bedrag van de oudedagsreserve mocht niet hoger zijn dan het eigen vermogen van je onderneming. Het was niet toegestaan de oudedagsreserve te gebruiken om vermogensbelasting te ontlopen. Daarom mocht deze reserve niet onbeperkt groot worden. Slimme koppen stortten ‘m daarom tijdig (deels) af naar lijfrente.
Hoe werkt de fiscale oudedagsreserve?
Je mocht in het verleden een percentage van je winst uit onderneming reserveren. Dat wordt ook wel doteren genoemd. De fiscale oudedagsreserve was de laatste jaren waarin je de FOR mocht gebruiken 9,44% van je winst uit onderneming en de maximale FOR dotatie bedroeg in 2022 nog € 9.632.
Dat bedrag reserveerde je in je boekhouding en werd voor vrijgesteld van inkomstenbelasting. Je betaalt pas belasting, als dit geld vrijkomt. Om dat uit te stellen tot na je AOW leeftijd is verstandig deze oudedagsreserve af te storten in een lijfrente. Bijvoorbeeld naar een pensioenrekening bij BrightPensioen. Dit kan met een deel van het bedrag, of met je volledige reserve. Op dat moment zet je het geld definitief vast als lijfrente voor je oudedag. Je hoeft geen vermogensbelasting te betalen over het geld op je pensioenrekening. Ook het rendement dat je maakt is vrijgesteld van belasting. En je kunt vanaf dat moment diezelfde rekening gebruiken om fiscaal vriendelijk verder te bouwen aan je pensioen.
Oudedagsreserve afrekenen
Ben je van plan om binnenkort met je onderneming te stoppen? Dan is dat het moment waarop jouw gereserveerde oudedagsvoorziening vrijkomt. Dat heet vrijvallen van je fiscale oudedagsreserve. Dat betekent dat je de reserve omzet naar winst. Om te voorkomen dat je er op dat moment belasting over moet betalen, stort je het bedrag af op een pensioenrekening (lijfrente).
Let op: het kan ook voorkomen dat je jouw reserve verplicht moet laten vrijvallen. Bijvoorbeeld omdat het eigen vermogen van je onderneming is gedaald. Of als je niet voldoet aan het urencriterium. Dan moet je (een deel van) de oudedagsreserve laten vrijvallen. Dat kun je voorkomen door tijdig je fiscale oudedagsreserve op een pensioenrekening te storten.
Volg een webinar
Vraag en antwoord op een rijtje
-
Wat zijn de verschillen tussen de oudedagsreserve en lijfrente?
Vóór 2023 had je als ondernemer voor de inkomstenbelasting (zzp’er en mensen met VOF of maatschap) twee manieren om fiscaal vriendelijk vermogen op te bouwen voor later: gebruikmaken van je jaarruimte (door geld te storten op een pensioen-/lijfrente rekening) en de fiscale oudedagsreserve (de FOR). Die laatste is per 1 januari 2023 afgeschaft. Voor wie benieuwd is wat de verschillen waren, vind je hieronder een overzicht.
1. Oudedagsreserve is boekhoudkundig
De fiscale oudedagsreserve is een boekhoudkundige reservering. Er hoeft dus niet verplicht daadwerkelijk geld opzijgezet te worden. Maar dat is natuurlijk wel heel erg aan te raden.
Lijfrente is vermogen dat daadwerkelijk opzijgezet wordt. Bij een bank, verzekeraar of beleggingsinstelling (zoals BrightPensioen).
2. Fiscaal
De oudedagsreserve reserveer je in het lopende jaar. Het is een percentage van je winst uit onderneming in het lopende jaar.
De fiscale ruimte voor lijfrente – hoeveel je mag inleggen – is gebaseerd op je inkomen van het vorige jaar.
Ook de hoogte van de fiscale ruimte verschilt. De hoogte van de oudedagsreserve was in 2022 bijvoorbeeld 9,44% van je winst uit onderneming, met een maximum van € 9.632.
De jaarruimte voor lijfrente (2024) is 30% over je winst, minus € 17.545 (de AOW-franchise), met een maximum van € 36.077. Gebruik onze jaarruimte tool of indicator voor een (snelle) berekening.
3. Flexibiliteit
Lijfrente kun je pas aanspreken bij pensionering (tenzij je langdurig arbeidsongeschikt raakt). Wil je het toch eerder opnemen, dan betaal je naast de inkomstenbelasting een revisierente aan de Belastingdienst.
Met de oudedagsreserve ben je flexibeler. Je kunt deze aanspreken door deze te laten ‘vrijvallen’. Je oudedagsreserve vermindert en je inkomen neemt met hetzelfde bedrag toe. Bij het opnemen betaal je wel de inkomstenbelasting, maar geen revisierente.
4. Veiligheid en toegankelijkheid
Geld dat je hebt weggezet in een lijfrente, staat veilig voor de bijstandstoets. Mocht je ooit aanspraak moeten doen op de bijstand, dan hoef je dit potje niet eerst op te maken.
Je opgebouwde oudedagsreserve staat niet veilig voor de bijstandstoets of andere schuldeisers. Mocht jouw bedrijf failliet gaan, maakt eerst de Belastingdienst aanspraak op de te vorderen inkomstenbelasting. Ook andere schuldeisers kunnen hier aanspraak op maken.
5. Belasting over rendement
Je betaalt geen belasting over het rendement dat je maakt op lijfrente (zoals de pensioenrekening bij BrightPensioen).
Het rendement dat je maakt op het bedrag dat je aan FOR hebt staan, wordt bij je inkomen geteld. Daarover betaal je wel belasting.
6. De hoogte van je pot geld
Er geldt geen limiet voor de hoogte van je pot met lijfrente.
Je fiscale oudedagsreserve mag niet groter worden dan het eigen vermogen in jouw bedrijf. De fiscale oudedagsreserve is daarom niet geschikt of bedoeld om je volledige pensioen mee op te bouwen.
7. De oudedagsreserve is gestopt
Zoals aan het begin al even genoemd, is de oudedagsreserve regeling per 1 januari 2023 gestopt.
Maakte je in 2022 gebruik van de oudedagsreserve? Dan kun je in en over 2022 nog een bedrag toevoegen, ofwel doteren (als je het boekjaar nog niet hebt afgesloten). Je mag jouw reeds opgebouwde FOR gewoon in je boekhouding laten staan, als je dat wilt.
Wel kan het een slimme zet zijn (en rust geven) om alvast te beginnen met het overzetten van jouw oudedagsreserve naar lijfrente. Het uiteindelijke doel van deze reserve is immers om deze daadwerkelijk als pensioenvoorziening te gebruiken. Het grote voordeel van deze oplossing: je behoudt het belastingvoordeel (het is een geruisloze overboeking).
Maak je op dit moment géén gebruik van de oudedagsreserve? Dan zou je dat voor 2022 nog kunnen doen (als je het boekjaar nog niet hebt afgesloten). Maar aangezien de oudedagsreserve regeling gestopt is, kun je mogelijk beter een alternatief voor de FOR overwegen. Zoals een (Bright) lijfrenterekening. Ook dit is een fiscaal vriendelijke manier om als zzp’er zelf pensioen op te bouwen.
-
Hoe werkt de oudedagsreserve (FOR)?
FOR staat voor fiscale oudedagsreserve. Het is een regeling waarmee IB-ondernemers een pensioenpot konden opbouwen, die per 1 januari 2023 is afgeschaft.
Via de regeling kon je een deel van je winst reserveren als oudedagsreserve (FOR). Dit was in 2022 9,44% van de winst met een maximum van € 9.632. Deze reservering is vrijgesteld van inkomstenbelasting, maar je betaalt wel belasting over de uitkering.
De voorwaarden die voor de FOR golden:
- Je moet ondernemer zijn voor de inkomstenbelasting (ofwel “IB-ondernemer”), dus geen DGA.
- Je moet voldoen aan het urencriterium.
- Je FOR mag niet groter zijn dan je eigen vermogen.
- Eventueel rendement op je FOR (bijvoorbeeld spaarrente of beleggingsrendement) moet je bij je inkomen optellen. Deze wordt dus belast.
- Je mag de AOW-leeftijd nog niet bereikt hebben
-
Wat is doteren?
Doteren/dotatie is een ander woord voor reserveren. Het wordt gebruikt voor de berekening van je oudedagsreserve. Ofwel: het fiscaal vriendelijk apart zetten van een gedeelte van je winst. In 2022 gold dat je 9,44% van je winst uit onderneming mocht doteren (met een maximum van € 9.632). Inmiddels (per 1 januari 2023) is de oudedagsreserve regeling afgeschaft.
-
Hoeveel oudedagsreserve (FOR) mag ik in 2021 doteren?
De fiscale oudedagsreserve voor 2021 is 9,44% van je winst uit onderneming met een maximum van € 9.395.
-
Hoeveel oudedagsreserve (FOR) mag ik in 2022 doteren?
De fiscale oudedagsreserve voor 2022 is 9,44% van je winst uit onderneming met een maximum van € 9.632.
-
Wat zijn de voordelen van de oudedagsreserve (FOR) afstorten als lijfrente?
Als jouw oudedagsreserve (FOR) op een beleggingsrekening staat, wordt het eventuele rendement bij je inkomen geteld. Hier betaal je dus belasting over. Wanneer je jouw FOR afstort als lijfrente, hoef je geen belasting te betalen over het eventuele rendement.
Zodra je de onderneming staakt (of met pensioen gaat), valt je opgebouwde oudedagsreserve in één keer vrij. Dit betekent dat je ook in één keer de belasting moet betalen over je gehele FOR. Wanneer je jouw FOR hebt afgestort als lijfrente, kun je jouw lijfrente laten uitkeren in periodieken. Daardoor hoef je niet de gehele belastingclaim in één keer te betalen.
-
Hoe kan ik geld uit mijn fiscale oudedagsreserve (FOR) overhevelen / overboeken naar BrightPensioen?
Het idee van een oudedagsreserve is dat je die op een bepaald moment overzet naar een lijfrente. Zoals de pensioenrekening van BrightPensioen.
Ben je nog geen lid van Bright?
Open een rekeningVervolgens kun je het bedrag waarmee je de oudedagsreserve wilt laten afnemen, in de portal invullen als eenmalige inleg. Of als je liever gespreid inlegt (daarmee spreid je je instaprisico), dan zou je deze handeling in een paar maandelijkse stappen kunnen doen. Je kunt in de portal dan een maandelijkse inleg doorgeven.
In jouw boekhouding neemt je oudedagsreserve (FOR) op de balans af met het bedrag dat je inlegt op je pensioenrekening (lijfrente) bij BrightPensioen. Dit bedrag wordt bij je winst opgeteld. Daar staat een even grote aftrek in box 1 tegenover. Daarmee voorkom je dat je er nu belasting over betaalt.
Nog belangrijk! Heb je jouw oudedagsreserve al op een beleggingsrekening bij Bright staan? Dan kun je dit zelf overzetten naar je pensioenrekening, in de online portal. Log in in de portal, klik op je beleggingsrekening en vervolgens “geld overboeken”. Vul het bedrag in en klik op “opslaan”. That’s it. Het geld wordt nu vastgezet voor je pensioen.
Bereken jouw jaarruimte en oudedagsreserve
De jaarruimte (voor lijfrente) en de oudedagsreserve zijn communicerende vaten: het bedrag dat je als jaarruimte apart zet, mag je niet als FOR reserveren en andersom. Om het je makkelijk te maken hebben we de jaarruimte tool ontwikkeld. Hiermee bereken je hoeveel jaarruimte je mag inleggen of hoeveel FOR je (nu nog) mag reserveren.
