Vóór 2023 had je als ondernemer voor de inkomstenbelasting (zzp’er en mensen met VOF of maatschap) twee manieren om fiscaal vriendelijk vermogen op te bouwen voor later: gebruikmaken van je jaarruimte (door geld te storten op een pensioen-/lijfrente rekening) en de fiscale oudedagsreserve (de FOR). Die laatste is per 1 januari 2023 afgeschaft. Voor wie benieuwd is wat de verschillen waren, vind je hieronder een overzicht.

1. Oudedagsreserve is boekhoudkundig

De fiscale oudedagsreserve is een boekhoudkundige reservering. Er hoeft dus niet verplicht daadwerkelijk geld opzijgezet te worden. Maar dat is natuurlijk wel heel erg aan te raden.

Lijfrente is vermogen dat daadwerkelijk opzijgezet wordt. Bij een bank, verzekeraar of beleggingsinstelling (zoals BrightPensioen).

2. Fiscaal

De oudedagsreserve reserveer je in het lopende jaar. Het is een percentage van je winst uit onderneming in het lopende jaar.

De fiscale ruimte voor lijfrente – hoeveel je mag inleggen – is gebaseerd op je inkomen van het vorige jaar.

Ook de hoogte van de fiscale ruimte verschilt. De hoogte van de oudedagsreserve was in 2022 bijvoorbeeld 9,44% van je winst uit onderneming, met een maximum van € 9.632.

De jaarruimte voor lijfrente (2024) is 30% over je winst, minus € 17.545 (de AOW-franchise), met een maximum van € 36.077. Gebruik onze jaarruimte tool of indicator voor een (snelle) berekening.

3. Flexibiliteit

Lijfrente kun je pas aanspreken bij pensionering (tenzij je langdurig arbeidsongeschikt raakt). Wil je het toch eerder opnemen, dan betaal je naast de inkomstenbelasting een revisierente aan de Belastingdienst.

Met de oudedagsreserve ben je flexibeler. Je kunt deze aanspreken door deze te laten ‘vrijvallen’. Je oudedagsreserve vermindert en je inkomen neemt met hetzelfde bedrag toe. Bij het opnemen betaal je wel de inkomstenbelasting, maar geen revisierente.

4. Veiligheid en toegankelijkheid

Geld dat je hebt weggezet in een lijfrente, staat veilig voor de bijstandstoets. Mocht je ooit aanspraak moeten doen op de bijstand, dan hoef je dit potje niet eerst op te maken.

Je opgebouwde oudedagsreserve staat niet veilig voor de bijstandstoets of andere schuldeisers. Mocht jouw bedrijf failliet gaan, maakt eerst de Belastingdienst aanspraak op de te vorderen inkomstenbelasting. Ook andere schuldeisers kunnen hier aanspraak op maken.

5. Belasting over rendement

Je betaalt geen belasting over het rendement dat je maakt op lijfrente (zoals de pensioenrekening bij BrightPensioen).

Het rendement dat je maakt op het bedrag dat je aan FOR hebt staan, wordt bij je inkomen geteld. Daarover betaal je wel belasting.

6. De hoogte van je pot geld

Er geldt geen limiet voor de hoogte van je pot met lijfrente.

Je fiscale oudedagsreserve mag niet groter worden dan het eigen vermogen in jouw bedrijf. De fiscale oudedagsreserve is daarom niet geschikt of bedoeld om je volledige pensioen mee op te bouwen.

7. De oudedagsreserve is gestopt

Zoals aan het begin al even genoemd, is de oudedagsreserve regeling per 1 januari 2023 gestopt.

Maakte je in 2022 gebruik van de oudedagsreserve? Dan kun je in en over 2022 nog een bedrag toevoegen, ofwel doteren (als je het boekjaar nog niet hebt afgesloten). Je mag jouw reeds opgebouwde FOR gewoon in je boekhouding laten staan, als je dat wilt.

Wel kan het een slimme zet zijn (en rust geven) om alvast te beginnen met het overzetten van jouw oudedagsreserve naar lijfrente. Het uiteindelijke doel van deze reserve is immers om deze daadwerkelijk als pensioenvoorziening te gebruiken. Het grote voordeel van deze oplossing: je behoudt het belastingvoordeel (het is een geruisloze overboeking).

Maak je op dit moment géén gebruik van de oudedagsreserve? Dan zou je dat voor 2022 nog kunnen doen (als je het boekjaar nog niet hebt afgesloten). Maar aangezien de oudedagsreserve regeling gestopt is, kun je mogelijk beter een alternatief voor de FOR overwegen. Zoals een (Bright) lijfrenterekening. Ook dit is een fiscaal vriendelijke manier om als zzp’er zelf pensioen op te bouwen.