Het lijkt erop dat steeds meer mensen zelf hun pensioenfonds zouden willen kiezen. Zo deed Radar twee weken terug een onderzoek en zag dat maar liefst 55% van de 6400 respondenten die verplicht zijn aangesloten bij een pensioenfonds, dit zou willen. Ook de Telegraaf maakte er een kwestie van: Waarom je pensioenfonds niet zelf kiezen? Een onderwerp dat steeds relevanter wordt.

Grote verplichtstelling

De zogeheten grote verplichtstelling bepaalt dat je verplicht bent pensioen op te bouwen bij een specifiek fonds, op basis van het werk dat je doet. Ben je ambtenaar? Dan zit je bij het ABP. Werk je in de bouw? Dan beheert pensioenfonds Bouw jouw pensioengeld. En ben je verpleegster? Dan doet Zorg en Welzijn dat voor jou. Werkgevers in die branches hebben dus geen keuze voor een pensioenuitvoerder. Gedwongen winkelnering. Voor de duidelijkheid: het gaat er niet om óf mensen pensioen opbouwen – dat bepaalt de kleine verplichtstelling.

Waar wordt jouw geld in belegd?

Wat steeds meer mensen steekt, is dat ze geen invloed hebben op de manier waarop en waarin hun pensioengeld wordt geïnvesteerd. Zo kon het voorkomen dat je als longarts dag in dag uit geconfronteerd werd met de schadelijke gevolgen van roken, terwijl jouw pensioengeld in de tabaksindustrie werd geïnvesteerd. Pas in 2018 is het ABP daarmee gestopt. En direct ook maar met het beleggen in kernwapens. “WTF! Werd mijn pensioengeld in kernwapens belegd???”… Ja, tot 2018 in elk geval wel. En je doet er niets aan.

Switchen van pensioenfonds

Als je – net als bij je zorgverzekeraar – zou kunnen switchen van pensioenfonds, kun je die keuze maken op basis van wat jij belangrijk vindt. Zoals een duurzaam beleggingsbeleid. Of een beheerst beloningsbeleid. Of een goede serviceverlening. Dit zal ervoor zorgen dat pensioenfondsen gedwongen worden te luisteren naar hun klanten. Duurzamer moeten gaan beleggen. De salarissen binnen de perken houden. Of de service verbeteren. Omdat klanten anders met hun voeten stemmen en overlopen naar een fonds dat het beter doet op de punten die zij belangrijk vinden.

Lobby van de pensioenfondsen

Pensioenfondsen koesteren hun luxepositie van gedwongen winkelnering. De Pensioenfederatie – de lobbyclub van pensioenfondsen – staat niet positief tegenover het idee van vrije pensioenfondskeuze. Niet vreemd: dan kunnen ze klanten kwijtraken. Ze moeten dan daadwerkelijk gaan doen wat hun klanten willen. Voorzitter José Meijer mocht in de Telegraaf uitleggen waarom keuzevrijheid geen goed idee is. Maar werkelijk geen enkel argument snijdt zelfs maar een splinter hout.

Verantwoord en duurzaam beleggen

Zo beweert ze: “Pensioenregelingen zijn afgestemd op wat in een specifieke beroepsgroep het meest gewaardeerd wordt. Er zijn deelnemers die willen dat hun fonds alle fossiele beleggingen uitsluit. De sectorgerichte indeling van pensioenfondsen zorgt voor een goede aansluiting op deelnemerswensen. Defensiepersoneel zal minder moeite hebben met beleggingen in de wapenindustrie dan zorgpersoneel.” Tja… Misschien dat defensiepersoneel geen moeite heeft met beleggen in wapens, maar bij het ABP geldt dit en passant direct ook voor bijvoorbeeld het onderwijspersoneel. En nog zo’n drie miljoen (!) Nederlanders die geld bij het ABP hebben staan. Dit is juist een argument om mensen wél een individuele keuze te laten maken. Als deelnemers zelf mogen kiezen, kan iemand die duurzaamheid belangrijk vindt een andere keuze maken dan iemand die daar minder belang aan hecht. Maar bij een pensioenfonds is het ‘one size fits all’.  Die schoen past inmiddels steeds minder mensen.

Kosten

Daarnaast noemt José Meijer: “In de meeste sectoren levert keuzevrijheid door marktconcurrentie lagere kosten op. Bij pensioenfondsen is dat juist andersom.” Maar in de praktijk blijkt juist dat de kosten bij pensioenfondsen veel hoger zijn dan bij modernere pensioenaanbieders. Als de kosten transparant zijn en mensen kunnen kiezen, worden pensioenfondsen gedwongen (veel) kostenefficiënter te werk te gaan. Daar valt veel te winnen, maar zo lang er geen concurrentie is, is er geen echte noodzaak de kosten binnen de perken te houden. Of om de exorbitante beloningen binnen de perken te houden.

Pensioen opbouwen doe je samen

De titel van het artikel luidt: “Pensioen opbouwen doe je samen”. Maar ook voor samen pensioen opbouwen is de gedwongen winkelnering ofwel de grote verplichtstelling niet nodig. Ook bij BrightPensioen bouwen de deelnemers pensioen op in een gezamenlijk, duurzaam fonds. Maar zijn ze wél vrij om weg te gaan als ze niet tevreden zijn. En hebben ze invloed doordat ze mede-eigenaar zijn via een deelnemerscoöperatie.

Wij zouden graag de concurrentie aangaan met de pensioenfondsen. Als die fondsen zo goed zijn als ze altijd beweren, dan zouden ze daar ook niet bang voor moeten zijn. En niet zo krampachtig vast willen houden aan een grote verplichtstelling.

Opinie geplaatst bij:

Duurzaam financieel: waarom kun je niet zelf je pensioenfonds kiezen?